Η ΔΔΑΔ είναι μια νέα Διαταραχή που δημιουργήθηκε για την ακριβέστερη διάγνωση ορισμένων παιδιών τα οποία παλιότερα διαγιγνώσκονταν με παιδιατρική Διπολική Διαταραχή. Η προβληματική συμπεριφορά των παιδιών με ΔΔΑΔ είναι σταθερή και όχι επεισοδιακή όπως στη Διπολική Διαταραχή.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ΔΔΑΔ;

Τα ειδικά συμπτώματα της ΔΔΑΔ είναι τα εξής:

Πυρηνικά Συμπτώματα ΔΔΑΔ

● Σοβαρές λεκτικές ή/και συμπεριφορικές εκρήξεις θυμού (π.χ., λεκτική οργή, σωματική επιθετικότητα) δυσανάλογες με την περίσταση

● Οι εκρήξεις θυμού είναι ασύμβατες με το αναμενόμενο για την ηλικία

● Οι εκρήξεις θυμού συμβαίνουν τρεις ή περισσότερες φορές την εβδομάδα

● Η διάθεση του ατόμου μεταξύ των εκρήξεων είναι επίμονα ευερέθιστη ή οργισμένη, το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας

Πώς διαγιγνώσκεται η ΔΔΑΔ;

Ο ψυχίατρος παιδιών και εφήβων διαγιγνώσκει ΔΔΑΔ σε ένα παιδί εφόσον εκτιμήσει ότι τα συμπτώματα που βιώνει πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια, εμφανίζονται με περιοδικότητα και προκαλούν σημαντική έκπτωση σε διάφορες πτυχές της καθημερινής λειτουργικότητας (π.χ., κοινωνική, σχολική κ.λπ.).

Ο ψυχίατρος παιδιών και εφήβων μπορεί να κάνει κλινική εξέταση και να αξιολογήσει τόσο το παιδί/τον έφηβο όσο και τους γονείς/φροντιστές, ώστε να προσδιορίσει την ειδική φύση των λεκτικών ή/και συμπεριφορικών συμπτωμάτων του παιδιού. Πολλοί ψυχίατροι χρησιμοποιούν επίσης τα αποτελέσματα από ερωτηματολόγια ή κλίμακες βαθμολόγησης της συμπεριφοράς/των συναισθημάτων για να υποστηρίξουν τη διάγνωση. Ο ψυχίατρος θα προσπαθήσει επίσης να βεβαιωθεί ότι τα συμπτώματα του παιδιού ή του εφήβου δεν σχετίζονται με κάτι απρόβλεπτο.

Δεδομένα για τη ΔΔΑΔ
Συχνότητα της διαταραχής παγκοσμίως	Η ΔΔΑΔ εκτιμάται ότι αφορά ποσοστό 0,08% έως 3,3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Δεν υπάρχουν πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα για την Ελλάδα.
Επιβάρυνση της δημόσιας υγείας από τη Διαταραχή στην Ελλάδα	Η ΔΔΑΔ ευθύνεται κατά λιγότερο από 0,03% του συνόλου των προσαρμοσμένων ως προς την αναπηρία ετών ζωής (DALYs), δηλαδή των ετών υγιούς ζωής που χάνονται στον πληθυσμό ηλικίας 5-14 ετών στην Ελλάδα.
Αναλογία στα φύλα	Τα συγκριτικά δεδομένα ως προς το φύλο για τη ΔΔΑΔ δείχνουν ότι τα αγόρια είναι πιθανότερο να εμφανίσουν τη διαταραχή από τα κορίτσια σε αναλογία 3:1.
Ηλικία αιχμής της εμφάνισης	Τα δεδομένα δείχνουν ότι η ΔΔΑΔ διαγιγνώσκεται περισσότερο στην προσχολική ηλικία απ’ ό,τι σε κάθε άλλη ηλικιακή ομάδα.
Ποσοστό περιπτώσεων που διαγιγνώσκεται πριν από την ηλικία των 18 ετών	Για να διαγνωστεί ως διαταραχή, η ΔΔΑΔ πρέπει να έχει πρωτοεμφανιστεί πριν από την ηλικία των 10 ετών. Επομένως, το ποσοστό που διαγιγνώσκεται πριν από την ηλικία των 18 χρόνων είναι 100%.

Ποιοι παράγοντες συνδέονται με τη ΔΔΑΔ;

Ορισμένοι συνήθεις παράγοντες που συνδέονται με τη ΔΔΑΔ είναι οι εξής:

Γενετικοί και οικογενείς παράγοντες. Κατά πάσα πιθανότητα εμπλέκεται ένας συνδυασμός περισσότερων γονιδίων που αλληλεπιδρούν κατά σύνθετο τρόπο με διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες. Περιλαμβάνουν αντίξοα και στρεσσογόνα γεγονότα ζωής, όπως παραμέληση ή κακοποίηση κατά την παιδική ηλικία και γονείς/φροντιστές με προβλήματα ψυχικής υγείας.

Ποιες άλλες διαταραχές συνυπάρχουν με τη ΔΔΑΔ;

Τα ποσοστά συννοσηρότητας είναι πολύ υψηλά για την ΔΔΑΔ, δηλαδή η ΔΔΑΔ σπάνια διαγιγνώσκεται μόνη της. Τα παιδιά και οι έφηβοι με ΔΔΑΔ τυπικά μπορεί να παρουσιάζουν ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων ή διαγνώσεων Διασπαστικής Συμπεριφοράς, Διαταραχών Διάθεσης, Άγχους, και Διαταραχής Αυτιστικού Φάσματος.

Πώς αντιμετωπίζεται η ΔΔΑΔ;

Ο στόχος στην αντιμετώπιση της ΔΔΑΔ είναι η παροχή ψυχοθεραπευτικής βοήθειας στα παιδιά και τους εφήβους, ώστε να μάθουν να ελέγχουν τα συναισθήματά τους και να σταματήσουν να έχουν εκρήξεις θυμού. Εκτός από την ψυχοθεραπεία, μερικές φορές περιλαμβάνεται και φαρμακευτική αγωγή. Επειδή η ΔΔΑΔ είναι μια σχετικά νέα διαγνωστική κατηγορία, οι περισσότερες ενδείξεις αναφορικά με την αντιμετώπισή της προέρχονται από τις συννοσηρές καταστάσεις, όπως το άγχος και η κατάθλιψη.

Ένας τύπος ψυχοθεραπείας που ονομάζεται Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ) χρησιμοποιείται συχνά για να βοηθήσει τα παιδιά και τους εφήβους να ρυθμίσουν αποτελεσματικότερα τη διάθεσή τους. Η θεραπεία αυτή διδάσκει επίσης δεξιότητες αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων και τρόπους αναπλαισίωσης των στρεβλών αντιλήψεων που συμβάλλουν στα ξεσπάσματα.

Επίσης συχνά χρησιμοποιείται η Εκπαίδευση Γονέων η οποία βοηθά τους γονείς να αλληλεπιδρούν με το παιδί με τρόπο που να μειώνει την ευερέθιστη συμπεριφορά και να βελτιώνει τις σχέσεις στην οικογένεια.

Όταν η ψυχοθεραπεία δεν αποτελεί επιλογή ή όταν δεν λειτουργεί από μόνη της, μερικές φορές χορηγείται φαρμακευτική αγωγή για να βοηθήσει το παιδί να ελέγξει τα συναισθήματά του, ιδίως όταν η ευερεθιστότητα συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα. Τα αντικαταθλιπτικά (π.χ., η εσιταλοπράμη που έχει μελετηθεί περισσότερο για τη διαταραχή αυτή), τα διεγερτικά του Κ.Ν.Σ. (π.χ., μεθυλφαινιδάτη) και τα άτυπα αντιψυχωσικά (π.χ., αριπιπραζόλη, ρισπεριδόνη) είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνηθέστερα για την ΔΔΑΔ. Τα φάρμακα ενδέχεται να έχουν παρενέργειες, αλλά είναι ασφαλή για τα παιδιά όταν χρησιμοποιούνται με την κατάλληλη παρακολούθηση από τον γιατρό τους και στενή επίβλεψη από την οικογένειά τους. Ένα παιδί ή ένας έφηβος που παίρνει ένα από αυτά τα φάρμακα πρέπει να επισκέπτεται τον γιατρό του σε τακτική βάση, ιδίως εάν άλλαξε πρόσφατα η δοσολογία χορήγησης.

Πού μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον επίμονο θυμό και θέματα που σας προβληματίζουν, μπορείτε επίσης να επισκεφθείτε τον συνοπτικό οδηγό «Επίμονος θυμός» στην ιστοσελίδα μας.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιστημονικές πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη αυτού του οδηγού, μπορείτε να ανατρέξετε στον βιβλιογραφικό κατάλογο:

Βιβλιογραφία

Κλινική περιγραφή, συμπτώματα και διαγνωστικές πληροφορίες

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Brænden, A., Zeiner, P., Coldevin, M., Stubberud, J., & Melinder, A. (2022). Underlying mechanisms of disruptive mood dysregulation disorder in children: A systematic review by means of research domain criteria. JCPP Advances, 2(1). https://doi.org/10.1002/jcv2.12060
Child Mind Institute. (2021, September 7). Quick guide to disruptive mood dysregulation disorder. https://childmind.org/guide/disruptive-mood-dysregulation-disorder-a-quick-guide/
Miller, C. (2022, July 14). DMDD: Extreme tantrums and irritability. https://childmind.org/article/dmdd-extreme-tantrums-irritability/

Δεδομένα

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Copeland, W. E., Angold, A., Costello, E. J., & Egger, H. (2013). Prevalence, Comorbidity, and Correlates of DSM-5 Proposed Disruptive Mood Dysregulation Disorder. American Journal of Psychiatry, 170(2), 173–179. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2012.12010132
Hartung, C. M., & Lefler, E. K. (2019). Sex and gender in psychopathology: DSM–5 and beyond. Psychological Bulletin, 145(4), 390–409. https://doi.org/10.1037/bul0000183
Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). (2019). GBD Compare Data Visualization. Seattle, WA: IHME, University of Washington, Available from http:// vizhub.healthdata.org/gbd-compare. (Accessed 11/15/2022)
Solmi, M., Radua, J., Olivola, M., Croce, E., Soardo, L., Salazar de Pablo, G., Il Shin, J., Kirkbride, J. B., Jones, P., Kim, J. H., Kim, J. Y., Carvalho, A. F., Seeman, M. V., Correll, C. U., & Fusar-Poli, P. (2022). Age at onset of mental disorders worldwide: Large-scale meta-analysis of 192 epidemiological studies. Molecular Psychiatry, 27(1), 281–295. https://doi.org/10.1038/s41380-021-01161-7

Συνδεόμενοι παράγοντες

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Kendler, K. S. (2013). What psychiatric genetics has taught us about the nature of psychiatric illness and what is left to learn. Molecular Psychiatry, 18(10), 1058–1066. https://doi.org/10.1038/mp.2013.50
Munhoz, T. N., Santos, I. S., Barros, A. J. D., Anselmi, L., Barros, F. C., & Matijasevich, A. (2017). Perinatal and postnatal risk factors for disruptive mood dysregulation disorder at age 11: 2004 Pelotas Birth Cohort Study. Journal of Affective Disorders, 215, 263–268. https://doi.org/10.1016/j.jad.2017.03.040

Συνυπάρχουσες διαταραχές

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Brænden, A., Zeiner, P., Coldevin, M., Stubberud, J., & Melinder, A. (2022). Underlying mechanisms of disruptive mood dysregulation disorder in children: A systematic review by means of research domain criteria. JCPP Advances, 2(1). https://doi.org/10.1002/jcv2.12060
Copeland, W. E., Angold, A., Costello, E. J., & Egger, H. (2013). Prevalence, Comorbidity, and Correlates of DSM-5 Proposed Disruptive Mood Dysregulation Disorder. American Journal of Psychiatry, 170(2), 173–179. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2012.12010132

Παρεμβάσεις

Breaux R, Baweja R, Eadeh HM, et al. Systematic review and meta-analysis: Pharmacological and non-pharmacological interventions for persistent non-episodic irritability. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. Published online June 2022:S0890856722003033. doi:10.1016/j.jaac.2022.05.012
Epstein RA, Fonnesbeck C, Potter S, Rizzone KH, McPheeters M. Psychosocial interventions for child disruptive behaviors: A meta-analysis. 2015;136(5):947-960. doi:10.1542/peds.2015-2577
National Institute of Mental Health, U.S. Department of Health and Human Services. Disruptive Mood Dysregulation Disorder: The Basics (NIH Publication No. 20-MH-8119). National Institute of Mental Health; :4. https://www.nimh.nih.gov/health/publications/disruptive-mood-dysregulation-disorder
Tourian, L., LeBoeuf, A., Breton, J.-J., Cohen, D., Gignac, M., Labelle, R., Guile, J.-M., & Renaud, J. (2015). Treatment Options for the Cardinal Symptoms of Disruptive Mood Dysregulation Disorder.

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;