Η Κατάθλιψη μπορεί να έχει πολλές αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή ενός παιδιού ή εφήβου, όπως το να μην πηγαίνει στο σχολείο ή να μην επιθυμεί να κάνει παρέα με φίλους. Είναι τυπικό για τα παιδιά και τους εφήβους να νιώθουν θλιμμένα όταν συμβαίνουν άσχημα πράγματα, αλλά το παιδί ή ο έφηβος με κατάθλιψη δεν νιώθει καλύτερα ακόμη και αν τα πράγματα βελτιωθούν. Τα παιδιά και οι έφηβοι με κατάθλιψη μπορεί να είναι σε κίνδυνο διότι μπορεί να σκέφτονται την αυτοκτονία ή να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της Κατάθλιψης;

Η κυριότερη ένδειξη της κατάθλιψης είναι η μεταβολή στη διάθεση. Ένα παιδί ή έφηβος με κατάθλιψη μπορεί να νιώθει θλιμμένος χωρίς κανέναν λόγο και να χάσει το ενδιαφέρον του για πράγματα που κανονικά θα απολάμβανε. Ορισμένα ειδικά συμπτώματα της Κατάθλιψης είναι τα εξής:

Πυρηνικά συμπτώματα της Κατάθλιψης

Συνοδά συμπτώματα της Κατάθλιψης

● Καταθλιπτική διάθεση ή ευερεθιστότητα το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν κάθε μέρα επί δύο εβδομάδες ή περισσότερο

● Μείωση ή απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν κάθε μέρα επί δύο εβδομάδες ή περισσότερο

● Σημαντικές αλλαγές στην όρεξη, σημαντική πρόσληψη ή απώλεια βάρους

● Δυσκολίες ύπνου

● Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας

● Αίσθημα αναξιότητας ή υπερβολικές ενοχές

● Δυσκολίες συγκέντρωσης

● Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου, αυτοκτονικός ιδεασμός ή απόπειρα αυτοκτονίας

Σημείωση: για την διάγνωση 5 συμπτώματα είναι παρόντα για μια περίοδο τουλάχιστον 2 εβδομάδων και τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα είναι η καταθλιπτική/ευερέθιστη διάθεση ή η μείωση/απώλεια ενδιαφέροντος.

● Εκνευρίζεται εύκολα

● Νιώθει απελπισία

● Δείχνει νωθρός

● Δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις

● Δυσκολεύεται πολύ στο σχολείο

● Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση ή λέει αρνητικά πράγματα για τον εαυτό του

● Δυσκολεύεται να μιλήσει με φίλους

Η Κατάθλιψη εκδηλώνεται, με επεισόδια: Ένα παιδί ή ένας έφηβος με κατάθλιψη είναι απίθανο να έχει κατάθλιψη διαρκώς σε όλη του τη ζωή, αλλά μάλλον για μια χρονική περίοδο.

Τι είναι η Δυσθυμία και σε τι διαφέρει από την Κατάθλιψη;

Όταν ένα παιδί ή ένας έφηβος περνάει επαναλαμβανόμενα καταθλιπτικά επεισόδια, κατά πάσα πιθανότητα έχει Εμμένουσα Καταθλιπτική Διαταραχή ή Δυσθυμία. Η Δυσθυμία μοιάζει με την Κατάθλιψη, παρόλο που οι δύο κλινικές οντότητες παρουσιάζουν αρκετές και σημαντικές διαφορές. Για να τεθεί η διάγνωση της Δυσθυμίας, τα συμπτώματα του παιδιού ή του εφήβου πρέπει να είναι παρόντα το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας, μάλλον τις περισσότερες ημέρες, επί τουλάχιστον έναν χρόνο, και το άτομο δεν πρέπει να είναι χωρίς συμπτώματα για περισσότερο από δύο μήνες κάθε φορά. Πέρα από την καταθλιπτική διάθεση, το άτομο πρέπει να εμφανίζει τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα συμπτώματα:

Υπερβολική κατανάλωση τροφής ή φτωχή όρεξη
Υπερυπνία ή αϋπνία
Κόπωση ή έλλειψη ενέργειας
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Έλλειψη συγκέντρωσης ή δυσκολία στη λήψη αποφάσεων
Αισθήματα απελπισίας.

Πώς διαγιγνώσκονται η Κατάθλιψη και η Δυσθυμία;

Ο ψυχίατρος παιδιών και εφήβων μπορεί να διαγνώσει Κατάθλιψη ή Δυσθυμία, εφόσον εκτιμήσει ότι η αλλαγή της διάθεσης και άλλα συμπτώματα του παιδιού ή του εφήβου πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια· τα συμπτώματα διαρκούν τουλάχιστον δύο εβδομάδες ή ένα χρόνο στην περίπτωση της Δυσθυμίας· και τα συμπτώματα προκαλούν σημαντική έκπτωση σε διάφορες πτυχές της καθημερινής λειτουργικότητας (π.χ., κοινωνική, σχολική κ.λπ.).

Ο ψυχίατρος παιδιών και εφήβων μπορεί να κάνει κλινική εξέταση και να αξιολογήσει τόσο το παιδί όσο και τους γονείς/φροντιστές του, ώστε να προσδιορίσει την ειδική φύση της καταθλιπτικής του διάθεσης. Πολλοί ψυχίατροι χρησιμοποιούν επίσης τα αποτελέσματα από ερωτηματολόγια ή κλίμακες βαθμολόγησης συμπεριφοράς/συναισθημάτων για να υποστηρίξουν τη διάγνωση. Ο ψυχίατρος παιδιών και εφήβων θα προσπαθήσει επίσης να βεβαιωθεί ότι η μεταβολή στη διάθεση ή η εμμένουσα καταθλιπτική διάθεση του παιδιού ή του εφήβου δεν σχετίζεται με κάποιο απρόβλεπτο γεγονός.

Δεδομένα για την Κατάθλιψη και τη Δυσθυμία
Συχνότητα της διαταραχής παγκοσμίως	Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, η Κατάθλιψη και η Δυσθυμία εκτιμάται ότι αφορούν το 8% και το 4% των εφήβων αντίστοιχα. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής αυτές οι καταστάσεις εκτιμώνται ότι αφορούν το 2,6 έως 4,1% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 1,7% του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Τα ποσοστά που προέκυψαν με βάση τα δεδομένα που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19 είναι αυξημένα.
Επιβάρυνση της δημόσιας υγείας από τη Διαταραχή στην Ελλάδα	Η Κατάθλιψη ευθύνεται για το 5,2% του συνόλου των προσαρμοσμένων ως προς την αναπηρία ετών ζωής (DALYs) δηλαδή των ετών υγιούς ζωής που χάνονται στον πληθυσμό ηλικίας 5-14 ετών στην Ελλάδα. Κατέχει την 3η θέση ανάμεσα στις ψυχικές παθήσεις που επιβαρύνουν περισσότερο την υγεία των παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα.
Αναλογία στα φύλα	Τα συγκριτικά δεδομένα δείχνουν ότι η αναλογία της Κατάθλιψης στα κορίτσια και στα αγόρια ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τη βαρύτητα και το εύρος των συνοδών διαταραχών. Γενικά, η διάγνωση είναι πιθανότερη στα κορίτσια παρά στα αγόρια, σε αναλογία 2:1.
Ηλικία αιχμής της εμφάνισης	Η εμφάνιση της Κατάθλιψης εκτιμάται ότι παρουσιάζει αιχμή εμφάνισης στην ηλικία των 19,5 ετών, ενώ η αντίστοιχη ηλικία για τις διαταραχές της διάθεσης συνολικά, συμπεριλαμβανομένης της Δυσθυμίας, είναι τα 20,5 έτη.
Ποσοστό περιπτώσεων που διαγιγνώσκεται πριν από την ηλικία των 18 ετών	Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, το 13,7% των ατόμων με κατάθλιψη διαγιγνώσκεται έως την ηλικία των 18 ετών. Το ποσοστό αυτό είναι παραπλήσιο με εκείνο που αφορά το σύνολο των διαταραχών της διάθεσης, συμπεριλαμβανομένης της Δυσθυμίας, το οποίο υπολογίζεται στο 11,5%.

Ποιοι παράγοντες συνδέονται με την Κατάθλιψη και τη Δυσθυμία;

Ορισμένοι συνήθεις παράγοντες που συνδέονται με την Κατάθλιψη και τη Δυσθυμία είναι οι εξής:

Γενετικοί και οικογενείς παράγοντες. Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για ένα συνδυασμό περισσότερων γονιδίων που αλληλεπιδρούν κατά σύνθετο τρόπο με ποικίλους περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες. Περιλαμβάνουν τα αντίξοα και στρεσσογόνα γεγονότα ζωής (π.χ. κακομεταχείριση στην παιδική ηλικία, απώλεια γονέα), τα χρόνια νοσήματα, καθώς και κοινωνικά προβλήματα, όπως, π.χ., αυτά που σχετίζονται με το οικογενειακό εισόδημα, τις εκπαιδευτικές εμπειρίες, τις φυλετικές διακρίσεις.
Ιδιοσυγκρασία. Το άτομο έχει την προδιάθεση να είναι ευαίσθητο συναισθηματικά, εσωστρεφές και να ανησυχεί μήπως πάθει κακό.
Άλλα προβλήματα υγείας. Αυτά περιλαμβάνουν χρόνια νοσήματα ή παθήσεις που προκαλούν σοβαρή αναπηρία (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, σοβαρή σωματική βλάβη).

Ποιες διαταραχές συνυπάρχουν με την Κατάθλιψη και τη Δυσθυμία;

Παρ’ όλο που κάθε παιδί ή έφηβος είναι διαφορετικός από τους άλλους, η Κατάθλιψη και η Δυσθυμία συχνά συνυπάρχουν με αγχώδεις διαταραχές (π.χ. Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή, Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού, Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους, Διαταραχή Πανικού κ.λπ.), διαταραχές χρήσης ουσιών, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και διαταραχές πρόσληψης τροφής.

Πώς αντιμετωπίζονται η Κατάθλιψη και η Δυσθυμία;

Πολλοί νεαροί ασθενείς με ήπια κατάθλιψη ανταποκρίνονται και μόνο στην αξιολόγηση και την ψυχοεκπαίδευση. Για τη μέτρια έως σοβαρή κατάθλιψη, η καλύτερη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι ένας συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Οι γονείς/φροντιστές και άλλα μέλη της οικογένειας μερικές φορές συμμετέχουν στη θεραπεία για να μάθουν με ποιους τρόπους οι μεταξύ τους σχέσεις μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση του παιδιού ή του εφήβου και για να βοηθήσουν το παιδί να εξασκήσει τις δεξιότητες που μαθαίνει στη θεραπεία.

Υπάρχουν διάφορες ψυχοθεραπευτικές μέθοδοι που αποδείχτηκαν αποτελεσματικές στη θεραπεία των συμπτωμάτων της Κατάθλιψης, αλλά δύο από αυτές διαθέτουν περισσότερη τεκμηρίωση από τις άλλες:

Η Διαπροσωπική Θεραπεία (Interpersonal Therapy- IPT), η οποία στοχεύει στη μείωση των διαπροσωπικών συγκρούσεων μαθαίνοντας στο άτομο δεξιότητες για την επίλυση διαπροσωπικών προβλημάτων και βοηθώντας το να τροποποιήσει τη δυσλειτουργική επικοινωνία και τα προβληματικά μοτίβα των σχέσεων. Το παιδί ή ο έφηβος μιλάει με τον ψυχοθεραπευτή για τις σχέσεις του με τους φίλους και την οικογένειά του και μαθαίνει με ποιον τρόπο αυτές οι σχέσεις τού προκαλούν καλά ή άσχημα συναισθήματα.
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ), η οποία διδάσκει στα παιδιά και τους εφήβους με ποιον τρόπο οι σκέψεις τους διαμορφώνουν τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές τους. Ο ψυχοθεραπευτής ενθαρρύνει το παιδί ή τον έφηβο να επιστρέψει σε δραστηριότητες που απολάμβανε στο παρελθόν, κάτι που ονομάζεται «συμπεριφορική ενεργοποίηση». Άλλες τεχνικές της ΓΣΘ περιλαμβάνουν την εκμάθηση πιο αποδοτικών τρόπων «επίλυσης προβλημάτων» και στρατηγικών που βελτιώνουν τη «ρύθμιση συναισθήματος». Η ομαδική ΓΣΘ έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στα παιδιά και τους εφήβους.

Η φλουοξετίνη, ένας εκλεκτικός αναστολέας της επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI), μόνη της ή σε συνδυασμό με ΓΣΘ, είναι το μόνο φάρμακο με επαρκείς ενδείξεις χρήσης για την αντιμετώπιση της Κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους. Άλλοι SSRIs (π.χ. σερτραλίνη, παροξετίνη, σιταλοπράμη, εσιταλοπράμη) έχουν μελετηθεί και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, αλλά η αποδοτικότητά τους είναι λιγότερο καλά τεκμηριωμένη. Τα φάρμακα ενδέχεται να έχουν παρενέργειες, αλλά είναι ασφαλή για χρήση στα παιδιά με την κατάλληλη παρακολούθηση από τον γιατρό τους. Ένα παιδί ή ένας έφηβος που παίρνει ένα από αυτά τα φάρμακα πρέπει να επισκέπτεται τον γιατρό του σε τακτική βάση, ιδίως εάν άλλαξε πρόσφατα η δοσολογία χορήγησης.

Πού μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την παρατεταμένη θλίψη και για θέματα που σας προβληματίζουν, μπορείτε να επισκεφθείτε τον συνοπτικό οδηγό «Παρατεταμένη θλίψη» στην ιστοσελίδα μας.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιστημονικές πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάπτυξη αυτού του οδηγού, μπορείτε να ανατρέξετε στον βιβλιογραφικό κατάλογο:

Βιβλιογραφία

Κλινική περιγραφή, συμπτώματα και διαγνωστικές πληροφορίες

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Child Mind Institute. (2021, September 7). Quick guide to depression. https://childmind.org/guide/depression-in-kids-quick-guide/
Miller, C. (2022, December 6). What are the kinds of depression? https://childmind.org/article/what-are-the-kinds-of-depression/
Steingard, R. J. (2022, October 28). What are the symptoms of Depression in teenagers? https://childmind.org/article/what-are-the-symptoms-of-depression-in-teenagers/
World Health Organization. (2022, February). ICD-11 for mortality and morbidity statistics. Depressive Disorders. https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/1563440232
World Health Organization. (2022, February). ICD-11 for mortality and morbidity statistics. 6A70 Single Episode Depressive Disorder. https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f57863557402/2022
World Health Organization. (2022, February). ICD-11 for mortality and morbidity statistics. 6A71 Recurrent Depressive Disorder. https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f1194756772
World Health Organization. (2022, February). ICD-11 for mortality and morbidity statistics. 6A72 Dysthymic Disorder. https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f810797047

Δεδομένα

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Global Burden of Disease Collaborative Network. (2020). Global Burden of Disease Study 2019 (GBD 2019) Results. Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). https://vizhub.healthdata.org/gbd-results/
Institute for Health Metrics and Evaluation (IHME). (2019). GBD Compare Data Visualization. Seattle, WA: IHME, University of Washington, Available from http:// vizhub.healthdata.org/gbd-compare. (Accessed 11/15/2022)
Polanczyk, G. V., Salum, G. A., Sugaya, L. S., Caye, A., & Rohde, L. A. (2015). Annual research review: A meta-analysis of the worldwide prevalence of mental disorders in children and adolescents. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 56(3), 345–365. https://doi.org/10.1111/jcpp.12381
Sacco, R., Camilleri, N., Eberhardt, J., Umla-Runge, K., & Newbury-Birch, D. (2022). A systematic review and meta-analysis on the prevalence of mental disorders among children and adolescents in Europe. European Child & Adolescent Psychiatry. https://doi.org/10.1007/s00787-022-02131-2
Salk, R. H., Hyde, J. S., & Abramson, L. Y. (2017). Gender differences in depression in representative national samples: Meta-analyses of diagnoses and symptoms. Psychological Bulletin, 143(8), 783–822. https://doi.org/10.1037/bul0000102
Shorey, S., Ng, E. D., & Wong, C. H. J. (2022). Global prevalence of depression and elevated depressive symptoms among adolescents: A systematic review and meta‐analysis. British Journal of Clinical Psychology, 61(2), 287–305. https://doi.org/10.1111/bjc.12333
Solmi, M., Radua, J., Olivola, M., Croce, E., Soardo, L., Salazar de Pablo, G., Il Shin, J., Kirkbride, J. B., Jones, P., Kim, J. H., Kim, J. Y., Carvalho, A. F., Seeman, M. V., Correll, C. U., & Fusar-Poli, P. (2022). Age at onset of mental disorders worldwide: Large-scale meta-analysis of 192 epidemiological studies. Molecular Psychiatry, 27(1), 281–295. https://doi.org/10.1038/s41380-021-01161-7

Συνδεόμενοι παράγοντες

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Arango, C., Dragioti, E., Solmi, M., Cortese, S., Domschke, K., Murray, R. M., Jones, P. B., Uher, R., Carvalho, A. F., Reichenberg, A., Shin, J. I., Andreassen, O. A., Correll, C. U., & Fusar‐Poli, P. (2021). Risk and protective factors for mental disorders beyond genetics: An evidence‐based atlas. World Psychiatry, 20(3), 417–436. https://doi.org/10.1002/wps.20894
Bernaras, E., Jaureguizar, J., & Garaigordobil, M. (2019). Child and Adolescent Depression: A Review of Theories, Evaluation Instruments, Prevention Programs, and Treatments. Frontiers in Psychology, 10, 543. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00543
Gardner, M. J., Thomas, H. J., & Erskine, H. E. (2019). The association between five forms of child maltreatment and depressive and anxiety disorders: A systematic review and meta-analysis. Child Abuse & Neglect, 96, 104082. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2019.104082
Kendler, K. S. (2013). What psychiatric genetics has taught us about the nature of psychiatric illness and what is left to learn. Molecular Psychiatry, 18(10), 1058–1066. https://doi.org/10.1038/mp.2013.50
Kwong, A. S. F., López-López, J. A., Hammerton, G., Manley, D., Timpson, N. J., Leckie, G., & Pearson, R. M. (2019). Genetic and Environmental Risk Factors Associated With Trajectories of Depression Symptoms From Adolescence to Young Adulthood. JAMA Network Open, 2(6), e196587. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2019.6587
Stirling, K., Toumbourou, J. W., & Rowland, B. (2015). Community factors influencing child and adolescent depression: A systematic review and meta-analysis. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry, 49(10), 869–886. https://doi.org/10.1177/0004867415603129
Zajkowska, Z., Walsh, A., Zonca, V., Gullett, N., Pedersen, G. A., Kieling, C., Swartz, J. R., Karmacharya, R., Fisher, H. L., Kohrt, B. A., & Mondelli, V. (2021). A systematic review of the association between biological markers and environmental stress risk factors for adolescent depression. Journal of Psychiatric Research, 138, 163–175. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2021.04.003
Zheng, K., Abraham, C., Bruzzese, J.-M., & Smaldone, A. (2020). Longitudinal Relationships Between Depression and Chronic Illness in Adolescents: An Integrative Review. Journal of Pediatric Health Care, 34(4), 333–345. https://doi.org/10.1016/j.pedhc.2020.01.008

Συνυπάρχουσες διαταραχές

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: Fifth Edition Text Revision DSM-5-TR. American Psychiatric Association Publishing, Washington, DC.
Hambleton, A., Pepin, G., Le, A., Maloney, D., National Eating Disorder Research Consortium, Aouad, P., Barakat, S., Boakes, R., Brennan, L., Bryant, E., Byrne, S., Caldwell, B., Calvert, S., Carroll, B., Castle, D., Caterson, I., Chelius, B., Chiem, L., Clarke, S., … Maguire, S. (2022). Psychiatric and medical comorbidities of eating disorders: Findings from a rapid review of the literature. Journal of Eating Disorders, 10(1), 132. https://doi.org/10.1186/s40337-022-00654-2
Hunt, G. E., Malhi, G. S., Lai, H. M. X., & Cleary, M. (2020). Prevalence of comorbid substance use in major depressive disorder in community and clinical settings, 1990–2019: Systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 266, 288–304. https://doi.org/10.1016/j.jad.2020.01.141
Melton, T. H., Croarkin, P. E., Strawn, J. R., & Mcclintock, S. M. (2016). Comorbid Anxiety and Depressive Symptoms in Children and Adolescents: A Systematic Review and Analysis. Journal of Psychiatric Practice, 22(2), 84–98. https://doi.org/10.1097/PRA.0000000000000132
Sharma, E., Sharma, L. P., Balachander, S., Lin, B., Manohar, H., Khanna, P., Lu, C., Garg, K., Thomas, T. L., Au, A. C. L., Selles, R. R., Højgaard, D. R. M. A., Skarphedinsson, G., & Stewart, S. E. (2021). Comorbidities in Obsessive-Compulsive Disorder Across the Lifespan: A Systematic Review and Meta-Analysis. Frontiers in Psychiatry, 12, 703701. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2021.703701
Saha, S., Lim, C. C. W., Cannon, D. L., Burton, L., Bremner, M., Cosgrove, P., Huo, Y., & McGrath, J. (2021). Co‐morbidity between mood and anxiety disorders: A systematic review and meta‐analysis. Depression and Anxiety, 38(3), 286–306. https://doi.org/10.1002/da.23113

Παρεμβάσεις

Bahji A, Pierce M, Wong J, Roberge JN, Ortega I, Patten S. Comparative efficacy and acceptability of psychotherapies for self-harm and suicidal behavior among children and adolescents: A systematic review and network meta-analysis. JAMA Netw Open. 2021;4(4):e216614. doi:10.1001/jamanetworkopen.2021.6614
Bernaras, E., Jaureguizar, J., & Garaigordobil, M. (2019). Child and Adolescent Depression: A Review of Theories, Evaluation Instruments, Prevention Programs, and Treatments. Frontiers in Psychology, 10, 543. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00543
Chang, P. G. R. Y., Delgadillo, J., & Waller, G. (2021). Early response to psychological treatment for eating disorders: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 86, 102032. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2021.102032
Cuijpers, P., Cristea, I. A., Karyotaki, E., Reijnders, M., & Huibers, M. J. H. (2016). How effective are cognitive behavior therapies for major depression and anxiety disorders? A meta-analytic update of the evidence. World Psychiatry, 15(3), 245–258. https://doi.org/10.1002/wps.20346
Cipriani, A., Zhou, X., Del Giovane, C., Hetrick, S. E., Qin, B., Whittington, C., Coghill, D., Zhang, Y., Hazell, P., Leucht, S., Cuijpers, P., Pu, J., Cohen, D., Ravindran, A. V., Liu, Y., Michael, K. D., Yang, L., Liu, L., & Xie, P. (2016). Comparative efficacy and tolerability of antidepressants for major depressive disorder in children and adolescents: A network meta-analysis. The Lancet, 388(10047), 881–890. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(16)30385-3
Correll CU, Cortese S, Croatto G, et al. Efficacy and acceptability of pharmacological, psychosocial, and brain stimulation interventions in children and adolescents with mental disorders: an umbrella review. World Psychiatry. 2021;20(2):244-275. doi:10.1002/wps.20881
Viswanathan M, Kennedy SM, McKeeman J, et al. Treatment of Depression in Children and Adolescents. Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ); 2020. doi:10.23970/AHRQEPCCER224
Zhou X, Hetrick SE, Cuijpers P, et al. Comparative efficacy and acceptability of psychotherapies for depression in children and adolescents: A systematic review and network meta-analysis. World Psychiatry. 2015;14(2):207-222. doi:10.1002/wps.20217
Zhou X, Teng T, Zhang Y, et al. Comparative efficacy and acceptability of antidepressants, psychotherapies, and their combination for acute treatment of children and adolescents with depressive disorder: a systematic review and network meta-analysis. The Lancet Psychiatry. 2020;7(7):581-601. doi:10.1016/S2215-0366(20)30137-1

Ήταν χρήσιμες αυτές οι πληροφορίες;